Voor jou gelezen: Denkers van vandaag voor de wereld van morgen
Filosofie, dat is saai. Filosofie, dat is moeilijk. Filosofie, dat zijn gewoon die oude Grieken van vroeger. Drie keer mis! Dat ondervond collega Laura nadat ze ‘Denkers van vandaag voor de wereld van morgen’ las van Alicja Gescinska. Want je hoeft geen intellectueel te zijn om na te denken. En weet je, soms is écht luisteren naar anderen zelfs al voldoende.
Tekst: Laura Huygen
Straffe madam
Alicja Gescinska is een Belgisch-Poolse filosofe en schrijfster. Ze trok naar twaalf intellectuelen en denkers, en sprak met hen over hun werk, hun kijk op de wereld en de grote vraagstukken van onze tijd. “Ik wilde weten waar de denkers van vandaag mee bezig zijn en wat hen bezighoudt. Ik las graag vervlogen denkers, zoals Plato en Socrates, maar ik vind het zo gek om in deze eeuw niet in contact te staan met denkers”, vertelde ze me tijdens ons interview voor de Cultuurgids. Ik vond haar meteen sympathiek. Een straffe madam die sterk in haar schoenen staat. Ze weet waar ze het over heeft. En ze vertelt zo vurig over haar werk en overtuigingen dat het telkens weer een plezier is om naar haar te luisteren. Ze vroeg me haar boek te lezen en haar te laten weten wat ik ervan vond. Ik hoop dat je dit leest, Alicja.
Stil in de tijd
Het boek is een echt tijdsdocument. Het eerste interview voerde Alicja met Roger Scruton, bij hem thuis in augustus 2019. Het eindigt met een onlinegesprek met Peter Singer op 26 november 2020. Halverwege de gesprekken brak dus de pandemie in al haar hevigheid los. Waar Roger Scruton zich nooit zorgen om hoefde te maken (hij stierf in januari 2020), zette visies en wereldbeelden in een heel ander licht voor denkers die na hem geïnterviewd werden.
De rode draad
En het boek is ook een heel persoonlijk document. Alicja slaagt er wonderlijk wel in om elke denker zó te schetsen dat je een goed beeld van elk van hen krijgt. En dat doen ze zelf ook, door wat ze zeggen. De ene heeft een linkse politieke voorkeur, de andere een rechtse. Er zijn er met een migratieachtergrond, er zijn academici, schrijvers en zelfs een componist. Vrouwen en mannen. En toch zijn deze mensen niet in een hokje te stoppen, wat ook niet nodig is. Want de rode draad doorheen de twaalf gesprekken is opvallend gelijkend. Bezorgdheid om het klimaat bijvoorbeeld, of de noodzaak tot grotere politieke betrokkenheid. En wat mij betreft vooral: eindelijk iemand die gezegd krijgt wat ik ook al voelde.
Kijk door de ogen van een ander
Ken je dat? Je ziet de wereld om je heen, wat er gebeurt, en je weet dat dit niet goed is of dat vreemd aanvoelt, maar je kan er je vinger niet opleggen. Ik ervaar dat alleszins regelmatig. En nu las ik dit boek, gevuld met gesprekken met twaalf mensen, en zij weten het wel. Dat is verademend. Eindelijk iemand die het zegt! Bij elke denker waren er stukken of uitspraken die me raakten, die me bijbleven, waarvan ik dacht ‘awel ja’. Over sommige dingen denk ik misschien anders, maar het is fijn om die andere mogelijkheden te leren kennen. Wist je bijvoorbeeld dat voetbal álles met filosofie te maken kan hebben? Dat Beyoncé de definitie is van feminisme? Of dat het leven zonder schoonheid onmogelijk is? Het is maar hoe je het bekijkt. Dus waarom kijk je niet eens door de ogen van een ander?
Stille ‘luisteraar’
Wat ik fijn vond, is dat het boek uit behapbare brokjes bestaat. Elke denker is een hoofdstukje en die hoofdstukken lezen vlot, dankzij de interview-vorm waaruit ze bestaan. Het is geen droge opsomming van ideeën of bekommernissen, nee, Alicja ging met hen in gesprek en als lezer maak je deel uit van dat gesprek, als stille ‘luisteraar’. Misschien voelt het zo omdat ook de thema’s nog zo actueel zijn. De pandemie, de verkiezingen in de VS, politieke en andere gebeurtenissen… Over een paar jaar leest dit boek waarschijnlijk totaal anders. Waar staan we dan, hoe dachten we nu, en komt dat overeen? Dus nee, filosofie hoeft niet oud en saai te zijn, integendeel!
Lees je graag nog wat meer over Alicja Gescinska? Je vindt het interview met haar over ‘Denkers van vandaag voor de wereld van morgen’ terug in de Cultuurgids. En ze vertelde ons alles over haar boekenkast en leesgewoontes in Het Accent van november.
‘Denkers van vandaag voor de wereld van morgen’ kan je hier kopen.
Meer literaire verhalen ontdekken? Op 21, 22 en 23 januari is het Toast Literair, met verschillende verhalende activiteiten bij jou in de buurt en online. Meer informatie op toastliterair.be
