Schrijven, kan je dat leren?
Zolang ze zich kan herinneren, vertrouwt Ann Graus dagelijks gedachten en gebeurtenissen toe aan papier. Op een mooie dag wil ze niet meer alleen voor zichzelf schrijven. De schrijfcursus die Davidsfonds Academie organiseert, begeleid door Kristien Hemmerechts, komt op het perfecte moment.
tekst: Saskia De Vos - foto: Ann Graus
Het heeft nogal wat voeten in de aarde, een verhaal schrijven. Je begint eraan, in mijn geval, bij wijze van oefening voor een schrijfatelier met Kristien Hemmerechts. Daar kom je niet helemaal zonder verwachting terecht, nee, natuurlijk niet. Eerst heb je al een hele tijd aan iedereen die het horen wil lopen vertellen dat je graag zou schrijven. Maar je blijft steken met obstakels in je hoofd want je bent tenslotte al de zestig voorbij en wie begint er nog een nieuw avontuur op zo’n leeftijd?
Wat je echter niet belet om toch een stap in de richting te zetten als je van een vriendin verneemt dat Kristien Hemmerechts een boek heeft geschreven voor mensen als jij. “Schrijven, kan je dat leren?” Dat wilde ik wel eens weten! Ik lees het boek en weet dat ik het echt wil proberen. Als diezelfde vriendin je mailt dat Kristien een schrijfcursus geeft, dan weet je toch dat dit jouw moment is om eindelijk aan de slag te gaan. Creatief schrijven.
Eens het verhaal op papier staat, ben je nog niet klaar. Het is mijn verhaal en ik wil het zo goed mogelijk brengen. Ik herlees het en schrap en herschrijf. Keer op keer opnieuw. Tot het me misselijk maakt.
Laat het nu maar rusten, zegt Kristien.
Maar dan neem ik het toch weer op. Ik kan er niet afblijven. Ik wil het uitgeven.
Dertig verschillende partners
De negen ingeschreven cursisten verzamelen vanaf september 2020 tien keer in Leuven. Kristien Hemmerechts geeft opdrachten en helpt elk van hen op weg om een goed geschreven verhaal neer te pennen. Ook de andere cursisten geven feedback. ‘Eén plus één is drie’ zegt Kristien. ‘De cursisten geven elkaar feedback, zo leren ze kritisch naar teksten kijken, dat is een essentieel onderdeel van de cursus. Het is vooral zaak dat deelnemers zich vrij en veilig voelen om verschillende dingen uit te proberen. Daarvoor zijn het ook workshops. We reageren niet op de inhoud van de tekst, wel op hoe die is verwoord, geformuleerd, weergegeven. Voor mijn part schrijven ze over cocaïnegebruik of een wilde nacht met dertig verschillende partners, dat maakt niet uit. Als het maar goed geschreven is.’
De aanpak loont
De aanpak van Kristien Hemmerechts loont. ‘De schrijfcursus werkt bijna therapeutisch’, lacht Ann. ‘Iedereen, met elk z’n eigen achtergrond, leert je via je tekst een beetje kennen en niemand wordt beoordeeld. Iedereen is ok.’ Dat heel wat cursisten nog regelmatig contact hebben, lijkt daarvan een logisch gevolg.
Wanneer de coronabesmettingen weer stijgen, beslissen de overheden dat bijeenkomsten uit den boze zijn. De schrijfcursus kan niet meer doorgaan. De deelnemers stellen voor om de sessies digitaal te organiseren want ‘het zou jammer zijn om de schrijfmomenten te moeten missen nu we zo goed op dreef zijn’. Zo gezegd, zo gedaan. Na de tiende sessie neemt een delegatie deelnemers contact op met Davidsfonds Academie. Kan er een nieuwe reeks georganiseerd worden in Leuven? Jazeker.
In het najaar in de winkel
Na de twee cursusreeksen kriebelt het bij Ann des te meer. Het schrijven lijkt haar leven bijna overgenomen te hebben. ‘Ik wil het uitgeven!’ Kristien Hemmerechts, die sterk in Anns boek gelooft, gaat voor haar op zoek naar een uitgever. Het is nog even wachten op de titel maar in het najaar 2023 ligt het verhaal van Ann Graus in de boekenrekken, uitgegeven door Houtekiet. Wat een fantastisch resultaat, wat een geweldig parcours!
Uittreksel
Maandag 27 juli 1981
‘Bordel de merde!’
Ik schrik. Zo ken ik Mohamed niet.
We zijn met een neef en een medestudent van Mohamed op weg naar Marokko. Opgehouden langs de Route Nationale naar Poitiers met een lekke band. Een nieuwe, rode hydraulische krik staat klaar onder de auto. Maar de moeren van het wiel komen niet los met de sleutel bij het reservewiel.
‘Er zit een betere moersleutel in de gereedschapsdoos,’ zegt hij. Oef, opluchting. ‘Maar die zit in de bagage op het dak.’
‘Neen toch!’
Mohamed en zijn vriend, Sami, hadden voor het vertrek een hele dag gezwoegd om een bouwsel van om en bij de twee meter hoog evenwichtig op het bagagerek van de Peugeot 504 break te verdelen. Alles goed afgedekt en ingesnoerd in een blauw zeildoek: een gevouwen synthetisch tapijt van 4 meter bij 8 en ook nog drie kleinere; vier grote kartonnen dozen met blauwe Chinese porseleinen “pauw-schalen”, beschilderd met een pauw die zijn veren spreidt; een doos met Oosterse theepotten, eveneens van Chinese makelij; nog een hoop kleinere spullen waaronder doosjes nagels, moeren en bouten om in het thuisland aan de man te brengen en een wasmachine. En volgens Mohamed dus ook een rode gereedschapsdoos met die moersleutel…
Telkens één van de mannen aanstalten maakt om de touwen los te knopen, wil ik ze tegenhouden.
‘We gaan toch niet alles afladen hier zo aan de kant van de weg?!’
‘Ah neen? Wat stel jij dan voor, misschien?’
‘We kunnen vragen of iemand ons naar een benzinestation wil rijden?’
Eerder die de dag waren we gestopt om van plaats te ruilen aan het stuur. Er had een Marokkaan op ons raam getikt.
‘Rijden jullie naar Marokko? Mag ik jullie volgen?’
Natuurlijk mocht dat. En we waren samen vertrokken.
‘Hij heeft niet leren lezen,’ had Mohamed uitgelegd.
Van een GPS was in 1981 nog geen sprake.
‘Sahbi, wil je me naar een benzinestation rijden?’ Mohamed luistert soms naar mij.
Onze analfabeet weigert, verontschuldigt zich meermaals en rijdt weg, een andere landgenoot achterna.
Hier staan we!
Het is de laatste week van de Ramadan. Straks Aid-al-Fitr, het grote feest dat de vastentijd afsluit. De imam zal uit de maanstand afleiden op welke dag het feest precies valt. Dat kan zo goed een dag eerder zijn dan verwacht als een dag later.
‘Ik heb al vier jaar mijn familie niet meer gezien.’
Hakim, Mohameds neef, grijpt naar één van de touwen. Ik loop naar hem toe. Mohamed wordt boos op ons beiden.
‘Ca suffit, vous deux!’
Plots stopt er een auto van de Autoroute Service achter ons. Krijgen we hulp?
We worden verzocht om de pechstrook snel te verlaten, anders slepen ze de auto weg!
‘Op anderhalve kilometer is een benzinestation, daar kunt u telefoneren’ is het goede nieuws.
Zo dichtbij… Mohamed en ik zetten ons op weg. Twintig minuten lopen en we zijn er. Mohamed wandelt in de rekken van de shop. Hij kiest een stalen kruissleutel van Dunlop.
‘Hiermee lukt het.’
Ik geniet van onze wandeling terug.
‘Ca va?’ vraagt hij.
Eindelijk een moment wij twee alleen.
‘Ca va,’ antwoord ik. ‘Maar je neef vind ik vervelend.’
‘Let maar niet op hem, het is zijn eerste reis met een Europese vrouw.’
‘Ah…’
Ik neem Mohamed bij de hand. De zon op mijn lijf en krekels alom.
Breng jij binnenkort ook een boek uit?
Kriebelt het ook bij jou? Wil je ook aan de slag gaan met taal en tekst in een kleine groep? In het najaar organiseert Davidsfonds Academie een nieuwe schrijfcursus met Kristien Hemmerechts.
Vertel je verhaal. Schrijfcursus
Schrijven is een kwestie van vorm én inhoud. Je moet oog hebben voor wat je kunt gaan vertellen, én je moet het op papier krijgen. In beide gevallen gaat het om een samenspel van durf en vaardigheid. Talent en taalgevoeligheid helpen, maar er valt ook veel te leren en op te pikken. Tijdens de interactieve workshops kan je jouw verhaal op papier zetten. Je krijgt meteen feedback waarmee je aan de slag gaat.
Heb je zin om de verhalen in jou te ontdekken en te leren op papier te zetten? Het is minder moeilijk dan je denkt. Kristien Hemmerechts leert je de kneepjes van het vak, in een kleine groep.
Kristien Hemmerechts is de auteur van romans, korte verhalen, scenario’s, reisverhalen en non-fictie. Haar werk werd onder andere bekroond met de Staatsprijs en de Frans Kellendonkprijs. Ze was verbonden als docente creatief schrijven aan de KU Leuven en het Conservatorium van Antwerpen, en heeft ook vele jaren Engels- en Nederlandstalige literatuur gedoceerd.
Cursus in Gent, Sint-Baafshuis (Biezekapelstraat 2): ma. 9, 16, 23 okt., 6, 13, 20, 27 nov., 4, 11, 1 dec. 2023 van 19 tot 21.30 uur
Meer info en inschrijven: davidsfonds.be/academie of 016 31 06 70
