Voor jou gelezen: memorabele 'Memoires'
Unieke kerel, die Charles-Joseph. Is hij een Belg? Een Fransman? Een Oostenrijker? Een Rus? Als hij het zelf voor het zeggen had: geen van alles en alles tegelijkertijd. De Belgische prins Charles-Joseph De Ligne was een waar begrip in zijn tijd. Onze medewerker Laura had nog nooit van hem gehoord, dus dook ze zijn Memoires in, uitgebracht als Davidsfonds Essay.
Tekst: Laura Huygen
Een nieuw essay in de reeks! Dat vraagt om een kijkje van dichterbij. De tekst op de achterflap kende ik ondertussen al bijna uit mijn hoofd. Ik wist: dit is een boek dat ik gelezen moet hebben. Al snel kwam ik erachter dat dit geen boek is dat je op een avondje uitleest, al is het geen klepper. Niet omdat het moeilijk geschreven is, of te ouderwets, maar omdat De Ligne het zo fragmentarisch schreef. Dat geeft hij zelf ook meermaals toe.
Een prinselijk leven
Enkele pagina’s ver heb je al meteen een beeld van wie je voor je hebt. Prins Charles-Joseph De Ligne, die alle groten van zijn tijd bijna letterlijk binnen handbereik heeft, van Maria-Theresia, Marie-Antoinette en Catharina de Grote tot Voltaire, Rousseau en Casanova. De man die de vrouwen van de straat plukt als ware ze een boeketje bloemen. Hij was dan wel getrouwd, maar dat hield hem niet tegen om zijn vele avontuurtjes uit de weg te gaan. De man die zijn bedienden en koets, en eigenlijk alles, in het roze steekt – dat puur toevallig ook in zijn wapenschild zit. De man die er naar hartenlust op los schiet en die zijn steentje bijdraagt aan de nodige veldslagen, maar het – tot zijn grote frustratie – maar niet tot veldmaarschalk schopte. En vooral de man die zich feilloos herinnert hoeveel hij aan alles uitgeeft, zonder dat het hem ervan weerhoudt zijn geld met hopen over de toonbank te gooien. En dan heb ik het nog niet over zijn vele rake opmerkingen en andere fratsen, de een al zotter en ongelooflijker dan de ander. Dat blijft de teneur, het hele boek lang, al lijkt hij op het einde van zijn leven wat bij zinnen te komen.
Stukje bij beetje
De Ligne was niet meteen een ordelijke man. Dat wordt snel duidelijk, want zijn Memoires zijn een samenraapsel van al zijn herinneringen. Ze lijken niet chronologisch te staan en beslaan, zeker in het eerste deel, niet meer dan maximum een pagina. Naar het einde toe komen er wel langere verhalen en staan er af en toe jaartallen. Dat komt misschien omdat De Ligne in de herfst van zijn leven meer tijd over had om te schrijven, na de Franse revolutie die hem dwong kleiner te resideren in Wenen en die hem ruïneerde.
Het leven van De Ligne maakte een warrige, maar wel heel persoonlijke indruk op me. Het voelde echt alsof ik las in het schrift van iemand die er kort iets in schrijft, het drie dagen laat liggen, en er dan weer iets kort in zet. De Ligne vertelt zelf dat de lezer zich niets moet aantrekken van eventuele herhalingen waaraan hij zich schuldig maakt. Hij denkt niet na en schrijft gewoon, en wat hij schrijft is maar een fractie van alles wat hij heeft gezien en meegemaakt. Hij legt weinig uit en gaat ervan uit dat de lezer wel op de hoogte is van de gang van zaken.
De puzzel leggen
Toch hoef je niet bang te zijn jezelf te verliezen in deze wirwar aan herinneringen. Het boek is namelijk uitgerust met een voorwoord van een dertigtal pagina’s. Daarin wordt het leven van De Ligne in grote lijnen geschetst, zodat je tijdens het lezen van de memoires zelf dingen herkent en kan plaatsen. Achteraan vind je dan nog een kort chronologisch overzicht terug van het leven van De Ligne, een beetje uitleg bij de asterixjes die her en der in het boek staan en de namen van zijn tijdsgenoten. Mensen die houden van een puzzeltje zullen hier zeker hun hart mee ophalen.
Maak je ook graag kennis met deze ietwat vergeten maar memorabele man uit de 18de eeuw en zijn uitspattingen? Je koopt de Memoires van Charles-Joseph De Ligne gemakkelijk via onze website. Of bekijk de andere boeken die deel uitmaken van de reeks Davidsfonds Essays op www.davidsfonds.be.
