Goede journalistiek: nieuws of geen nieuws?
Journalistiek. De media zijn onze bril om naar de rest van de wereld te kijken. Daarom is het belangrijk dat zij een genuanceerd en kritisch beeld tonen. “De journalist stelt de wereld in vraag, omdat andere mensen de tijd of de middelen niet hebben om dat te doen”, vertelt Noreen Malone, journaliste van New York Magazine, The New Republic en de podcastserie Slow Burn for Slate. Ik woon het derde nieuwsdebat van ARSENAAL/LAZARUS bij. De debatreeks is een voorbereiding op de voorstelling 21.02.2021 – De wereld in één dag, één dag in de wereld die op 22 februari in première gaat in Mechelen.
Tekst: Marjolein Goris
Tijdens het nieuwsdebat delen Rudi Vranckx (reportagemaker bij VRT en auteur), Tine Hens, (freelance klimaatjournaliste voor o.a. MO* en Knack; auteur van o.a. Het is allemaal de schuld van de Chinezen) en Noreen Malone hun gedachten over journalistiek en de context waarin journalistiek zich moet afspelen. Moderator Gie Goris (redacteur en ex-hoofdredacteur bij MO* en auteur) praat de avond aan elkaar en stelt gerichte vragen aan de gasten. De nieuwsdebatten van ARSENAAL/LAZARUS zijn een voorbereiding op 21/02/2021 – De wereld in één dag, één dag in de wereld, een voorstelling van Nico Boon over alle artikels ter wereld die op 21 februari 2021 in de krant stonden, met de grote vraag: “Nieuws of geen nieuws?”
Onpartijdigheid?
Mogen journalisten een standpunt innemen? Het is namelijk inherent menselijk een eigen mening te hebben. Maar in hoeverre mogen journalisten hun mening tonen? Noreen Malone komt als eerste aan bod. Haar deel van het debat is vooraf opgenomen, omdat zij in de Verenigde Staten woont en werkt. Volgens haar mag je gerust een eigen standpunt innemen, maar mag je nooit op voorhand al weten wat je conclusie gaat zijn als je iemand interviewt of een documentaire maakt. Je moet altijd openstaan voor nieuwe meningen en nieuwe antwoorden. Tine Hens beaamt dat je eigenlijk geen journalistiek stuk kan maken zonder een eigen mening en standpunt in te nemen. Dat is het startpunt van je artikel. Rudi Vranckx voegt er nog aan toe dat je transparant moet zijn. Als je een bepaalde vraag stelt, zeg dan ook waarom je die stelt.
Journalistieke middelen?
Vooringenomenheid laat een journalist dus best achterwege, maar welke middelen heeft een journalist nodig om een goed stuk te maken? Alle journalisten zijn het over één ding eens: tijd en geld. Hoe meer tijd je krijgt om een artikel of documentaire te maken, hoe meer vragen je kan stellen, en hoe meer punten je met elkaar kan verbinden om tot de waarheid te komen. Maar andere middelen blijken ook belangrijk. Zowel Noreen Malone als Rudi Vranckx vinden het belangrijk een team achter zich te hebben. Het team zorgt ervoor dat de beste journalist in hen naar boven komt, door alles wat ze schrijven of zeggen verder in vraag te stellen. Rudi Vranckx beschrijft zijn team bovendien als een machine. Ze stellen hem niet alleen kritische vragen, maar zorgen er ook voor dat zijn verhaal vertaald wordt op verschillende media: in boeken, sociale media, reportages, krantenartikels. Hij staat er niet alleen voor.
Tine Hens is freelancejournalist en heeft niet altijd een team achter zich staan. “Ik ben zelf de machine!” lacht ze. Maar ze beaamt dat ze vaak haar gedachten aftoetst met anderen om te kijken of ze ergens iets heeft gemist. Zij houdt het liever bij geschreven tekst, omdat ze dan alle punten beter kan verbinden en duidelijker kan voorstellen aan de lezer, en omdat ze dat het liefste doet. Anderen zorgen dus voor een bredere blik op het onderwerp en zetten journalisten kritisch aan het denken over de dingen die zij schrijven.
Vloekt vorm en inhoud?
Rudi Vranckx raakte het onderwerp al aan in een eerdere vraag. Zijn team zet zijn verhaal over conflicten en oorlog om naar allerlei media, waaronder ook sociale media. Want die spelen ongetwijfeld een rol in hoe mensen naar de wereld kijken. Een interessant deel van het debat ontstond toen Gie Goris een TikTok-filmpje toonde van de studenten van Thomas More. In een heel kort filmpje maakten ze een journalistiek stuk over de opkomst van Aziatische popcultuur en mondmaskers. Ik zie Tine Hens met enige twijfel kijken. Is het mogelijk een goed journalistiek stuk te brengen in een kort filmpje? Ze verkiest geschreven tekst boven filmpjes, omdat je in zo een filmpje maar één punt kan maken. Je kan niet alle aspecten uitleggen. En je moet ook opletten dat wat je vertelt echt op feiten is gebaseerd. Rudi Vranckx is het eens met Tine Hens, maar vindt het wel goed dat jonge journalisten vandaag naar meerdere media grijpen. Al blijft de ideale vorm van journalistiek voor hem de documentaire, omdat je daar ruim de tijd hebt om je onderwerp grondig te bestuderen en erover te vertellen.
Een verrassende afsluiter
Het debat werd afgesloten door bekend poetryslammer Lisette Ma Neza. De hele avond noteerde zij begeesterd de woorden van alle journalisten neer. Ze maakte er ter plekke een prachtig gedicht van dat het hele debat samenvatte. Hoeveel talent moet je wel niet hebben als je dat ter plekke zomaar even kan maken? En dan nog zonder zenuwen prachtig kan brengen? Proficiat, Lisette, het publiek hing aan je lippen.
En nu?
De voorbereiding was alvast interessant, ik ben heel benieuwd wat de voorstelling 21.02.2021 – De wereld in één dag, één dag in de wereld in petto heeft. Nico Boon werkt hiervoor samen met (theater)makers uit verschillende delen van de wereld: de Italiaan Edoardo Ripani, de Russische Oxana Sankova en de Duitse Katja Dreyer, om het nieuws van de wereld met ons te delen. Wat was op 21 februari 2021 nieuws? Welke verschillende gebeurtenissen spelen er zich af, allemaal op één dag? Vanaf 22 februari te zien bij ARSENAAL/LAZARUS in Mechelen.
Als Davidsfonds-lid krijg je 4 euro korting op de standaardprijs voor ’21.02.2021 – De wereld in één dag, één dag in de wereld’. Meer info en tickets vind je hier.
Bij Davidsfonds hechten we belang aan journalistiek. De nationale jury van Junior Journalist is momenteel de werkjes van de lokale winnaars van onze schrijfwedstrijd aan het jureren. Benieuwd wie de eindwinnaars zullen zijn? Eind april kondigen we de winnaars aan op onze blog, en op de Facebook van Junior Journalist.
