Voorleesweek 2021: doe mee!
Het is Voorleesweek! Van 20 tot 28 november wordt leesplezier in de kijker gezet. Tijd om elke dag (minstens) een kwartier voor te lezen, want dat maakt het verschil. Eén kwartier, elk kind, elke dag. Doe je mee? Professor Vanessa Joosen legt ons alvast uit waarom voorlezen nu zo belangrijk is, en wij geven onze leukste boekentips, van de allerkleinsten tot groteren.
Tekst: Laura Huygen
Vanessa Joosen (Universiteit Antwerpen) is gespecialiseerd in Engelstalige literatuur en jeugdliteratuur. Ze onderzoekt kindertijd, volwassenheid en ouderdom in (jeugd)literatuur en sprookjes allerhande. Daarnaast kijkt ze ook welke mogelijkheden digitale middelen bieden bij het onderzoek naar jeugdliteratuur.
Waarom is voorlezen zo belangrijk?
Vanessa Joosen: “Voorlezen biedt aan kinderen een eerste kennismaking met boeken en verhalen. Dat is nuttig voor hun verstandelijke ontwikkeling. Uit onderzoek blijkt dat niet alleen hun woordenschat en inzicht in verhalen daardoor uitbreidt, maar dat ze ook meer wiskundig inzicht verwerven. Voorlezen is ook een mooie manier om leesplezier te voeden: het spelen met taal, genieten van een grappig of spannend verhaal, je inleven in de personages en samen met hen de wereld ontdekken. Bovendien doe je het samen. Dat zorgt voor een gevoel van verbondenheid, en geeft ouders de kans om direct in te spelen op de noden van hun kinderen. Via verhalen komen er dingen naar boven die kinderen anders niet zouden vertellen en kan je als voorlezer thema’s aansnijden waar je ook niet spontaan over zou praten.”
“Op het samen beleven van een verhaal staat geen leeftijd. Mensen die voorlezen aan elkaar laten zien dat ze tijd voor elkaar willen maken, samen de tijd even stil willen zetten en in een verhaalwereld willen stappen. Dat schept een bijzondere band: je leeft je samen in het verhaal in, lacht samen om de grappen en zit samen in spanning. De behoefte om verhalen te vertellen is eigen aan mensen, en een tekst kan daarbij ondersteuning bieden.”
Leren kinderen dan geen nieuwe taalvaardigheden of woorden door bijvoorbeeld naar de televisie te kijken?
“Dat doen ze zeker, maar daar horen ze vooral dialogen en het repertoire aan woorden is minder uitgebreid. In boeken krijg je beschrijvingen mee, en is de woordenschat rijker. Je moet je actiever inspannen om betekenis te geven aan de woorden, zeker als je geen visuele ondersteuning hebt. Zo wordt je verbeelding geactiveerd. Bovendien kunnen ouders inspelen op de noden van hun kind door het verhaal even te pauzeren als het wat te heftig wordt of als de kinderen meer uitleg nodig hebben bij een woord of een passage. Dat doe je bij tv of een film toch minder snel.”
Wat zijn de troeven van een goed voorleesboek?
“Een goed voorleesboek is er een waar alle betrokken partijen van genieten. Daar kan veel variatie in zitten. Veel kinderen houden van humor en spanning, maar ook een traag, poëtisch verhaal kan een bijzondere voorleeservaring opleveren, waarin je diepgaande gesprekken kan hebben met je kind. Prenten kunnen daarbij een grote meerwaarde betekenen, maar ook een verhaal zonder illustraties kan fijn zijn om voor te lezen. Dan kan je zelf je verbeelding laten gaan. Voor een klas kan een langer voorleesboek heel fijn zijn, omdat je wil weten hoe het verhaal verder gaat en samen naar het volgende voorleesmoment kan uitkijken.”
“Eigenlijk is elk moment van de dag goed om voor te lezen: bij het ontwaken om rustig wakker te worden, tijdens het spelen om even op adem te komen. Mijn kinderen vonden het heerlijk om voorgelezen te worden als ze in bad zaten, en in de auto hadden we luisterboeken waar we met het hele gezin van genoten. Overdag voorlezen heeft het voordeel dat je een heel spannend boek kan kiezen zonder dat je bang moet zijn dat je kinderen niet meer kunnen slapen.”
“Het is een misvatting om te denken dat voorlezen mag stoppen als kinderen zelf kunnen lezen. Zeker in de lagere school is het heel belangrijk, want anders gaan kinderen die moeite hebben met woorden ontcijferen denken dat lezen vooral veel moeite kost. De boeken waarmee kinderen leren lezen kunnen met hun eenvoudige taal en verhalen ook niet tippen aan de complexere teksten die ze in voorleesboeken al aankunnen en die veel leuker zijn om te horen. Ook voor oudere kinderen kan voorlezen een manier zijn om een emotionele band te versterken, binnen een gezin maar zeker ook in een klas. Een ruzie bijvoorbeeld kan je oplossen met een klasgesprek, maar een voorleesmoment blijkt net zo helend te zijn.”
Wat zijn jouw tips om het voorlezen nog leuker te maken?
“Iedereen Leest maakt voor de Voorleesweek altijd een fantastische pagina met tips. Zo kan je eens nieuwe titels verkennen en misschien verhalen ontdekken waar je zelf niet was opgekomen. Nog een tip: kinderen horen hetzelfde verhaal graag altijd opnieuw, maar daar hebben ouders niet altijd zin in. Ik las aan mijn kinderen daarom altijd twee boeken voor: eentje dat zij mochten kiezen en eentje dat ik koos. Zo kon ik het aanbod wat verruimen en leerden zij nieuwe boeken kennen.”
De top drie kinder- en jeugdboeken om uit voor te lezen van Vanessa Joosen:
- Pieter Gaudesaboos, Een zee van liefde
- Mylo Freeman, Prinses Arabella is jarig
- Benny Lindelauf, Hele verhalen voor een halve soldaat
Onze voorleesboekentips!
1. Hey Baby, ik ben blij dat jij er bent van Eva Mouton en Laura Van Bouchout (vanaf 6 maanden)
Je kan het nooit genoeg zeggen tegen je kind: “ik ben blij dat jij er bent”. Het nieuwste Hey Baby-boek wordt verteld met prenten en tekst, maar bovenal met liefdevolle aanrakingen. Terwijl je voorleest, streel, kriebel en blaas je je liefde naar je baby of peuter toe. Zo wordt een boek ook een beetje een massage en wordt voorlezen nóg intiemer.
De vertederende tekeningen van Eva Mouton creëren een intieme wereld en maken van dit voorleesmoment een streling voor kleine en grote ogen. Het boekje evolueert trouwens mee met je gezin in de eerste jaren. Ideaal als dagelijks massagemomentje met je baby, of laat je peuter heerlijk rollen en draaien.
2. Op avontuur met Pettson en Findus van Sven Nordqvist (vanaf 5 jaar)
Pettson en Findus, wie kent dit olijke tweetal nu niet? Voor wie dit toch als Zweeds in de oren klinkt, is het hoog tijd om kennis met ze te maken. Ontmoet de kippen, de koeien, de gekke pratende kat en de knorrige oude man.
Dit boek bevat vijf populaire verhalen, waarin je alles te weten komt over Pettson en Findus. Je leert hoe je de beroemde pannenkoekentaart moet maken, of je knutselt je eigen nestkastje of weerstation. Achteraan in het boek staan trouwens unieke schetsen van auteur Sven Nordqvist. Perfect om voor te lezen of om op een andere manier samen aan de slag te gaan.
3. Een jaar met Wifi van Brenda Froyen (vanaf 7 jaar)
Wifi is een hond, onmisbaar én harig. Een echte hond, met een Instagramprofiel én TikTok-account. Wifi komt uit Nederland, maar woont in een Belgisch gezin. Dat zorgt voor heel wat misverstanden, want Wifi begrijpt geen ‘Belgisch’. Hij begrijpt ook niet dat hij niet binnen mag plassen, dat je geld niet mag opeten én dat je geen BH’s aan de burgemeester mag geven.
Dit boek bevat 25 grappige, vertederende kortverhalen over Wifi, om voor te lezen of zelf te lezen. Gebaseerd op echte mensen en bijna echte feiten, met hartverwarmende illustraties van Marloes De Vries.
4. Het gestolen sterrenstof van Geert Klaasen (vanaf 9 jaar)
Voor de kleintjes heb je speciale voorleesboeken. Voor de groteren niet zozeer. Reden om niet meer voor te lezen? Dacht het niet! Beleef extra veel voorleesplezier met een trilogie, zoals De kronieken van Finn. Durf jij deze uitdaging aan? Begin met Het gestolen sterrenstof.
Overdag is Finn het slachtoffer van pesterijen. ’s Nachts wordt hij een held. Onverwacht ontwaakt hij in Dromenland. Daar ontmoet hij de gemene baron du Pompelzoen en de mysterieuze Zandman. Kers op de taart is de betoverende prinses Lisa. Finn tuimelt van het ene avontuur in het andere, tot hij ontdekt dat er sterrenstof gestolen wordt. Zonder sterrenstof kan Dromenland niet blijven bestaan. Finn is de enige die beide werelden nog kan redden …
5. Zoeken naar Esther B. en het voorval met Benito van Do Van Ranst (vanaf 12 jaar)
Voorlezen stopt niet als je van de lagere school af bent. Je hebt gewoon het juiste boek nodig. Zoals dit? Een spannend verhaal over vriendschap!
Voor Deef en zijn vrienden is de eerste schooldag anders dan alle andere. Het heeft te maken met de directeur die zijn laatste jaar ingaat, de gloednieuwe leraar, hatelijke Harper en Leander Bloedworst. Gelukkig zijn er nog steeds zijn beste vrienden, Stip, Lex en Juliet. Dan is er ook nog het rare project rond het zoeken naar Esther Beukenhout en het voorval met Benito. En het schooljaar is dan nog maar pas begonnen …
Of … geef leesplezier cadeau met de schoolbibbon! Je koopt een bon van €40 euro en geeft die aan een school, zodat zij er boeken mee kunnen kopen voor hun leerlingen. Zo help je dus leerlingen én leerkrachten!
