Week van het Nederlands: 5 boekentips
Nederlands, het is een taal in alle maten en vormen, van het ‘Vlaams’ tot het ‘echte Nederlands’ en alle dialecten ertussen, van West-Vlaams tot Surinaams, Zuid-Afrikaans en terug. De taal legde al een boeiende weg af en gaat een ongetwijfeld even boeiende toekomst tegemoet. Tijdens de Week van het Nederlands leggen we de loep op – je raadt het nooit – Nederlands, in al haar aspecten. Daar mogen deze vijf boeken niet bij ontbreken!
15 eeuwen Nederlandse taal – Nicoline Van der Sijs
“Hebban olla uogala nestas hagunnan hinase hi(c) (e)nda thu uuat unbidan uue nu.” Wat krijgen we nu, Chinees? Nee hoor! Dat rare zinnetje is het oudst bekende, literaire, Oudnederlandse regeltje, waarschijnlijk geschreven rond 1100. Om maar aan te tonen dat het Nederlands al een hele weg heeft afgelegd, tot wat het vandaag is.
Nicoline Van der Sijs weet er alles van. Als professor in de taalkunde schreef ze het boek 15 eeuwen Nederlandse taal, dat de evolutie van het Nederlands beschrijft. Want hoe ontstond het Nederlands? Welke andere talen of factoren hebben invloed gehad op de ontwikkeling ervan? En vanwaar komen de dt-regels? Je ontdekt het in dit boek. Elk hoofdstuk begint met een beschrijving van maatschappelijke veranderingen en belangrijke taalcontacten in een bepaalde periode. Daarna lees je hoe klanken, vormen, woordvormingen en zinsbouw hierdoor zijn beïnvloed.
Eén ding is duidelijk: het Nederlands heeft altijd opengestaan voor invloeden van buitenaf. Migratie en taalcontact zijn dé drijvende factoren voor taalverandering.
Meer weten over wat Nicoline te zeggen heeft over taal? Je leest het in de Cultuurgids of in Het Accent!
P.S.: het Oudnederlandse zinnetje betekent waarschijnlijk: “Alle vogels zijn nesten begonnen, behalve ik en jij. Waar wachten wij nu op?” Weet je dat ook weer. 
Buurtaal – Miet Ooms
Wist je dat de woordenschat van het Nederlands in Nederland en dat in België voor 95% hetzelfde is? We delen hetzelfde Nederlands aan beide kanten van de grens, maar die ‘Nederlandsen’ zijn niet helemaal identiek. Zo hebben Nederlanders geen idee van wat een ‘smos’ is en zal geen Vlaming ooit ‘opsodemieteren’ gebruiken.
Betekent ‘Wat een enerverende dag’ wel hetzelfde in Nederland en Vlaanderen? In welke volgorde plaats je de werkwoorden ‘moeten’, ‘hebben’ en ‘gedaan’ op het einde van een bijzin? En kan je spreektalige woorden als het Vlaamse ‘goesting’ en het Nederlandse ‘optyfen’ wel in geschreven teksten gebruiken? Waarschijnlijk kan je zelf nog wel voorbeelden bedenken van woorden die je al hilarische of net frustrerende discussies of misverstanden opleverden.
In het boek Buurtaal van Miet Ooms, taalduizendpoot van de KU Leuven, staan het Belgisch- en Nederlands-Nederlands broederlijk naast elkaar. Lees er alles over de historische achtergrond van de taalontwikkeling en cultuurverschillen tussen Nederland en Vlaanderen. Inclusief vele rake voorbeelden en handige lijstjes die je onmiddellijk kan gebruiken.
Klink klaar (vernieuwde uitgave) – Bernadette Timmermans
Hoe spreek je ‘energie’ het krachtigst uit? Als ‘ener-zjie’? Of als ‘ener-gie’? Heb je moeite met woorden die je tong in de knoop leggen, zoals de ‘chique sjeik’? En hoe zat het ook weer met die koetsier en zijn kostpoetskoets, potskotspoets, postkoetspoets? Nederlandse uitspraak, je hebt er soms je handen mee vol!
Daarom is er Klink klaar van professor Bernadette Timmermans, de eerste praktische uitspraak- en intonatiegids voor het Nederlands. Onmisbaar voor al wie welbegrepen door het leven wil gaan, of je nu aan het werk bent op radio of televisie, je als publieke spreker indruk wil maken of simpelweg als je wil dat je collega’s je eindelijk eens verstaan tijdens digitale meetings. (Controleer in het laatste geval wel even of het niet aan je microfoon ligt.)
De vernieuwde editie van het boek is volledig herwerkt en goed aangedikt. Je vindt er veel oefeningen in terug, voor het trefzekere lippenwerk, een veerkrachtige articulatie en een slimme intonatie. En je staat er niet alleen voor: frisse stemmen gidsen je door de oefeningen op de websites. Zeg de woorden en zinnen na en krijg meer controle over je stem, uitspraak en intonatie. Jouw presentatie wordt perfect, dankzij de vele tips en tricks. Ideaal voor iedereen die wil leren!
Taalvoutjes, het jubileumboek 5 – Inger Hollebeek en Vellah Bogle
Taalfouten: we maken ze allemaal. De ene vindt ze wel grappig, de andere gruwt ervan en dan zijn er nog die ze niet eens zien staan. Als je tot de tweede categorie behoort, hebben we goed nieuws! Een verschrijving hoeft niet altijd ergerlijk te zijn, soms moét je er wel mee lachen. Niet overtuigd? Wij presenteren: Taalvoutjes.
‘Taalvoutjes’ is een platform op sociale media dat inmiddels zo’n 500.000 fans verzamelde. Toen de pagina vijf jaar bestond was dat reden genoeg voor oprichters Vellah Bogle en Inger Hollebeek om de vlaggetjes uit te hangen en terug te blikken op de afgelopen jaren. In het gelijknamige boek vind je daarom de mooiste klassieke taalfouten terug en word je getrakteerd op nieuwe, nooit eerder vertoonde ‘vouten’ en prachtige taalanekdotes van de fans.
Nog geen zin om vrijwillig een boek vol fouten te kopen? Er staan ook taaloverdenkingen in van Nederlandse en Vlaamse cabaretiers, schrijvers en taalwetenschappers. De boeiende columns van onder andere Paulien Cornelisse, Ton den Boon en Pieter Derks maken een aanschaffing dus ook voor de taalpuristen onder ons de moeite waard!
Typisch Vlaams. 4000 woorden en uitdrukkingen – Ludo Permentier en Rik Schutz
Het ‘Vlaams’, het is een geval apart. Want het ‘Vlaams’ van Limburg klinkt helemaal anders dan dat van Antwerpen en West-Vlaanderen. En dat roept een hoop vragen op. Gaat het Belgisch-Nederlands zijn eigen weg, los van de Nederlandse standaardtaal?
Ludo Permentier en Rik Schutz gingen in Typisch Vlaams op zoek naar de kleine en grote verschillen in woordenschat en taaleigen. Hun verzameling telt ongeveer vierduizend woorden en uitdrukkingen die in Nederland niet voorkomen, maar die op elke hoek van de straat in Vlaanderen te horen en te lezen zijn. Wat betekenen die woorden? Waar komen ze vandaan? Waarom werden ze jarenlang afgekeurd door taalzuiveraars? En wat gebruiken Nederlanders in plaats van die belgicismen?
Typisch Vlaams helpt je als je je teksten wil verzorgen, maar tegelijk de taal van je publiek wil spreken. Je vindt er talrijke taalweetjes in terug, over de herkomst van woorden, over subtiele betekenisverschillen en over de rijkdom van onze taal.
Zin gekregen om je een van deze werken aan te schaffen? Je vindt ze terug op onze website, samen met honderden andere boeken. Ook het laatste boekennieuws vind je hier terug.
Voor de Week van het Nederlands trakteren we je op leuke talige spelletjes, op de facebookpagina Davidsfonds Uitgeverij en via Instagram. Doe ook gezellig mee!
