Voor jou getest en goedgekeurd: het Coudenbergpaleis
Waar eens het grootste paleis van de Lage Landen stond te schitteren, met de meest magnifieke tuinen, daar staan nu een hoop musea, het Koningsplein en het Warandepark. Van het oude paleis blijft weinig meer over, of alleszins niets dat je aan de oppervlakte kan zien. Toch is het nog steeds een kruispunt in hartje Brussel.
Tekst: Laura Huygen
Ik ben altijd al gebeten geweest door geschiedenis en het verleden. Hoog tijd dus om het Coudenbergpaleis met een bezoekje te vereren. Normaal gezien is dat open van dinsdag tot vrijdag en in het weekend, maar ik doe een beetje speciaal, want het is maandag. Dat betekent dat ik in mijn eentje door de donkere gangen zal dwalen… Onder het toeziend oog van experte ter plaatse, Laetitia. Normaal kies je trouwens zelf in welke volgorde je door de archeologische site wandelt, met de audiogids en een plannetje als leidraad. Met corona kan dat momenteel niet en doorloop je alles in een vaste volgorde. Nog steeds de moeite!
Afdalen in de geschiedenis
Binnenkomen in het Coudenbergpaleis doe je door de ingang van het BELvue museum. Van daaruit daal je af via trappen, tot je aan een deur komt die automatisch voor je openzwaait. Stond je het ene moment nog in de aangename warmte van het moderne gebouw, het volgende bevind je je in de donkere en koele middeleeuwse kelders. Ik ben meteen onder de indruk van de sfeer die hier hangt: alsof je een totaal andere wereld betreedt, terwijl je de tram nog ergens boven je hoofd hoort denderen.
Laetitia vertelt me dat we ruim 6 meter onder de grond zitten. Dat was vroeger anders: in de veertiende eeuw zag je tenminste nog wat door de raampjes in de oude stadsmuur rechts van ons. Boven onze hoofden bevond zich in de twaalfde tot veertiende eeuw een kleine burcht, die in de loop der jaren uitgroeide tot het enorme en luxueuze Coudenbergpaleis. Ik vraag me af in wiens voetsporen ik treed terwijl we passeren langs de beerput van het woongedeelte (die is gelukkig leeg nu), langs de oudste muren, nissen en gewelven en langs afgebrokkelde trappen die nergens meer naartoe leiden. Best cool!
Groot, groter, grootst
Waren de middeleeuwse kelders al indrukwekkend, dan zijn die van de kapel dat helemaal. Dit indrukwekkende bouwwerk was ooit groter dan de Sainte-Chapelle in Parijs! Het bleef ook relatief gespaard bij de grote brand van 1731, die het grootste deel van het paleis in as legde. Uiteindelijk werd ze toch afgebroken, maar in de kelders kan je nog rondwandelen.
De tuinen van het oude paleis waren ook omvangrijk. Volgens Laetitia waren ze een vijfde groter dan het huidige Warandepark. Van de tuinen zijn getuigenissen en schilderijen bewaard gebleven, die je kan bekijken op de projecties.
Van de allergrootste zaal, de Aula Magna, is dan weer niet geweten hoe die eruitzag. Slechts twee prenten beelden de zaal af en geven weinig informatie. Ik troost me met de wetenschap dat Keizer Karel boven mijn hoofd gekroond werd én troonsafstand deed (want we blijven in de kelders natuurlijk). Voor hem was het paleis in Brussel belangrijk: het was zijn hoofdverblijfplaats, maar had ook symbolische waarde. Onder de grond passeren we langs de oude keukens, waar nog een stuk vloer van de voormalige staatsiezaal ligt. Die vloer zakte in zijn geheel netjes naar beneden toen de Aula Magna werd opgeblazen met explosieven. Een man met een handel in porselein kwam de boel opblazen om uit de schulden te geraken, vertelt Laetitia me. Ironie ten top. In de ruime appartementen onder de Aula Magna mogen bezoekers coronagewijs momenteel niet komen (de doorgang is wat te nauw), maar ik mocht er snel mijn blik op werpen. Aan plaats hadden ze alleszins geen gebrek.
Straat onder de straat
Iets om mee uit te pakken bij familie en vrienden: ik liep door een straat, onder een andere straat. Ik heb het over de Isabellastraat, niet langer een bestaande straat, maar netjes verstopt onder het Koningsplein. Hier en daar zijn stukken van het originele plaveisel van de Isabellastraat bewaard gebleven. Grote betonnen platen bedekken de boel en Laetitia wijst me het voetpad aan waar ik een halfuur eerder nog liep. Je hoort de auto’s rijden, maar je ziet ze niet. Best gek. Via een soort periscoop kan je wel een blik werpen op de wereld boven je. Via de Isabellastraat wandelen we terug, richting het museum dat bovengronds is, in het Hof van Hoogstraeten.
Pottenkijkers
De Gotische gaanderij van het Hof van Hoogstraeten zit helaas op slot – dat heb je met bezoekjes op sluitingsdagen – maar in het museum mag ik wel binnen. Daar staan objecten tentoongesteld die zijn opgedoken tijdens de opgravingen. Van de mooiste borden tot de simpelste keukenpot, van Venetiaans glaswerk tot aardewerken pijpjes en luxueuze kacheltegels: je vindt ze hier. Of de meeste stukken toch (dat heb je met archeologie). Wat je ziet is slechts een fractie van de vaste collectie, maar wel indrukwekkend. Wil je weten hoe de potten en glazen er ‘in zijn geheel’ uitzagen? Bezoek dan zeker de andere musea in Brussel waar ze schilderijen hebben uit de zestiende eeuw.
Bonus
Goed nieuws: binnenkort kunnen er weer tijdelijke tentoonstellingen en andere evenementen georganiseerd worden in het Coudenbergpaleis. Iets om naar uit te kijken!
Het Coudenbergpaleis is trouwens een echte aanrader om met kinderen te doen. Er is niets waar ze niet aan mogen komen en om hun bezoek nog wat uitdagender te maken, kunnen ze een zoektocht doen. Ze krijgen dan een zakje met spullen in, bijvoorbeeld een zoekbundeltje en iets om zich te verkleden. Als ze de zoektocht tot een goed einde hebben gebracht, verdienen ze er prijzen mee aan het einde van de rit. Ook voor ouders is de zoektocht interessant, zij volgen de zoektocht van hun kinderen op maat van volwassenen. Ideaal! Normaal zijn er ook de Waouw-boxen, waar kinderen in mogen graaien en kijken, maar die staan voorlopig op non-actief, door bekende redenen.
Met je Davidsfonds Cultuurkaart betaal je slechts 5 euro inkom i.p.v. het standaardtarief van 7 euro.
Online reserveren is verplicht via de webshop van het BELvue museum, het dragen van een mondmasker ter plaatse ook.
Het museum is makkelijk bereikbaar met de trein, op ongeveer 10 minuutjes stappen van station Brussel-Centraal. Je kan het Coudenbergpaleis bezoeken op anderhalf uur tijd, en ook combineren met het BELvue museum.
Klik hier voor meer informatie over je bezoek.
