Olé voor de Taaltrofee
Taal is altijd al mijn ding geweest. Als kind betrapten mijn ouders me geregeld op lezen in bed terwijl ik al moest slapen. In het middelbaar schreef ik me in voor lessen voordracht en toen ik ging studeren moest ik niet lang twijfelen: het werd Taal- en Letterkunde.
Tekst: Jolien Vandeven
Tijdens mijn ‘schoolloopbaan’ werd het me al snel duidelijk dat taal toch altijd ondergeschikt werd bevonden aan wetenschappen. In mijn eerste jaar aan de universiteit begonnen de taalproffen zo goed als elke les met de uitleg waarom taal wél belangrijk was. Al moesten ze zich aan hun publiek niet meer bewijzen, wij hadden die passie. Maar het maakt wel pijnlijk duidelijk hoe stiefmoederlijk taal soms behandeld wordt. Ook in het middelbaar onderwijs wordt de laatste jaren meer en meer ingezet op ‘STEM’-richtingen en worden uren Nederlands vaak ingewisseld voor extra uren wiskunde bijvoorbeeld.
Ik moet je dus niet vertellen dat ik heel enthousiast werd toen ik hoorde van de Taaltrofee Nederlands, een initiatief van Davidsfonds Ieper en de Stichting Aliverde. De Taaltrofee is voor Nederlands wat de Olympiades zijn voor de wetenschappen. Leerlingen van het vierde middelbaar kruisen ‘de pen’ om te zien wie de grootste taalknobbel heeft. Katrien Decapmaker is leerkracht Nederlands in het College van Ieper. Ook zij was te vinden voor het idee van de Taaltrofee.
Katrien: “De link tussen onze school en de Taaltrofee was er redelijk snel. Pieterjan Provoost en Josfien Demey behoren tot het organiserende Taaltrofee-team en zijn ook (oud-)collega’s. Eens het concept duidelijk was, hebben wij als leerkrachten Nederlands niet getwijfeld om mee te doen. We maakten twee lesuren vrij voor de wedstrijd en konden zo alle leerlingen laten deelnemen. Na de try-out, een testmoment van de wedstrijd, waren ook de leerlingen enthousiast om aan het ‘echte’ werk te beginnen.”
In de top vijf
De leerlingen van het College in Ieper deden het niet slecht. Drie van hen belandden in de top vijf van de wedstrijd.
Katrien: “Ik denk niet dat ik moet uitleggen waarom we als leerkracht heel fier zijn. Het is uiteraard volledig de verdienste van de leerlingen zelf, maar als leerkracht maakt zoiets je toch trots. Van enkele vragen gaven de leerlingen als feedback dat ze die stof nog niet in de les hadden gezien, maar de meeste zaken deden op zijn minst een belletje rinkelen. En dat is toch een compliment voor jou als leerkracht.”
“De vragen zelf vond ik heel gelijklopend aan de vragen die ik opstel voor een examen Nederlands. Tijdens de Taaltrofee moesten ze ook tekstfragmenten analyseren, begrippen en stijlfiguren herkennen … Het inzicht in die taalaspecten zorgt er ook voor dat leerlingen beter leren schrijven. En dat is een niet te onderschatten talent dat iedereen in zijn latere loopbaan kan gebruiken.”
De organisatie van de Taaltrofee zelf liep heel vlot volgens Katrien. Over elke stap werd duidelijk gecommuniceerd en het organiserende comité zorgde ervoor dat de leerkrachten weinig werk hebben aan de voorbereiding van de wedstrijd. De Taaltrofee wordt volledige online gespeeld, dus moet men alleen enkele lesuren vrijmaken in een computerklas. De leerlingen krijgen meteen feedback over hun score en de leerkracht krijgt een gepersonaliseerd rapportje per leerling.
Het inzicht in verschillende taalaspecten zorgt er ook voor dat leerlingen beter leren schrijven. En dat is een niet te onderschatten talent dat iedereen in zijn latere loopbaan kan gebruiken.
Katrien Decapmaker, leerkracht Nederlands
Katrien: “Onze school zou meteen weer deelnemen aan een volgende editie van de Taaltrofee. Het is een meerwaarde voor het vak Nederlands en mag van ons een blijvend gebeuren worden op school. Ik hoop dat de Taaltrofee kan helpen om het belang van taalvakken wat meer onder de aandacht te brengen. Ook de digitalisering is nefast voor de jongeren hun taalvaardigheid. Door de coronacrisis hebben we gemerkt dat de huidige generatie jongeren minder goed scoort op taalvakken. En die evolutie moeten we toch zien te stoppen. Daarom dat ik initiatieven zoals de Taaltrofee alleen maar kan aanmoedigen.”
Winnares Bauke
Ook de winnares van de Taaltrofee Nederlands, Bauke Deschodt, kwam van het College in Ieper, ze zat in de klas van Katrien. Zij was net zoals haar leerkracht meteen enthousiast.
Bauke: “Wetenschapsolympiades zijn niet aan mij besteed. Ik was dan ook best enthousiast toen onze leerkracht de Taaltrofee aankondigde. Het is leuk dat zo’n wedstrijd ook eens voor een taalvak georganiseerd wordt. Het feit dat zoiets in klasverband plaatsvindt, zorgt ook meteen voor meer potentieel. In hun vrije tijd zouden de meesten niet deelnemen.”
De Taaltrofee bestaat uit een aantal tekstfragmenten waarover verschillende meerkeuzevragen gesteld worden. Niet eenvoudig volgens Bauke.
Het is leuk dat zo’n wedstrijd ook eens voor een taalvak georganiseerd wordt.
Bauke Deschodt, winnares Taaltrofee 2020
“Het feit dat het allemaal meerkeuzevragen zijn, zorgt voor een extra moeilijkheid. Je begint sneller te twijfelen aan een antwoord als je alle opties voor je ziet staan. Soms stond in de antwoordmogelijkheden ook een begrip dat ik nog niet kende. Al waren de vragen over het algemeen wel duidelijk gebaseerd op leerstof uit de klas, zoals bijvoorbeeld de verschillende vormen van humor. En wat je niet meteen geleerd hebt, kan je vaak door je eigen kennis wel oplossen.”
Onverwacht
Dat Bauke als winnares uit de bus zou komen, had ze zelf helemaal niet verwacht. Het feit dat ze doorging naar de finale was zelf al een verrassing.
Bauke: “De proef was echt moeilijk en door die meerkeuzevragen kan je je score ook niet goed inschatten. Ik ging dan ook naar de finale met het idee van ‘ik doe mee voor de ervaring’. Dat ik bij de laatste vijf zou eindigen, laat staan zou winnen, kwam niet bij me op. Al denk ik wel dat het feit dat ik Latijn volg, in mijn voordeel heeft gespeeld. Veel van de taalbegrippen en stijlfiguren had ik namelijk al in die lessen gezien.”
Door de coronacrisis werd de finale en de prijsuitreiking uitgesteld van april naar september. Maar dat maakte het er niet minder feestelijk op.
Bauke: “De prijsuitreiking was een fijn gebeuren. Presentatrice Veerle Deblauwe zorgde voor een humoristische noot en de muzikale intermezzo’s waren een leuke afwisseling. Het prijzenpakket zelf is ook de moeite. Het is echt veel en ik ben er heel blij mee. De leukste prijs is de reischeque voor een weekenduitstapje met ons gezin. Al ga ik zeker ook de filmtickets gebruiken met een van mijn vriendinnen. Ik zou zelf meteen opnieuw deelnemen aan de Taaltrofee en ik kan het iedereen aanraden!”
Toekomstmuziek
Dit jaar werd de Taaltrofee Nederlands alleen georganiseerd in West-Vlaanderen. Volgend jaar breidt de wedstrijd uit en kunnen vierdejaars ASO van zowel West- als Oost-Vlaanderen deelnemen. De eerste ronde spelen de leerlingen online in de eerste week van februari. De finaleronde staat voorlopig gepland in april 2021. De meter van de editie van volgend jaar is zangeres en schrijfster Hannelore Bedert.
In 2022 is heel Vlaanderen aan de beurt en kunnen zowel vierdejaars ASO als TSO hun kans wagen. Wordt dus zeker vervolgd!
