Ode aan de opera
Eind vorig jaar won Erik dankzij ons Cultuurmagazine en Opera Vlaanderen een luxepakket met onder andere een duoticket voor de opera Lohengrin van Wagner. Hij stuurde ons achteraf een mailtje met zijn ervaring, maar wat hij eigenlijk neerpende, is een ode aan muziek en de opera. En die delen we graag met jullie.
“Het was van mijn prille tienerjaren geleden dat ik nog een operavoorstelling had bijgewoond. Dat was tijdens een zomerse reis door Italië met mijn ouders. Op een late, zonovergoten zomermiddag belandden we in een openluchttheater in de buurt van Firenze. Daar maakte ik voor het eerst kennis met het fenomeen ‘opera’.
De revoltes van 1968 hingen spreekwoordelijk in de lucht en mijn muzikale voorkeur ging toen uit naar The Beatles, The Rolling Stones en andere Engelstalige popgroepen, afgewisseld met kleinkunst – intussen kleinkunstklassiekers – van onder anderen Boudewijn De Groot, Miel Cools en Jacques Brel. Klassieke muziek riep bij mij eerder associaties op met de muzieklessen in de humaniora, de verplichte kennis van Gregoriaanse kerkgezangen in het college en de al even verplichte schooluitstappen naar de Koningin Elizabethzaal in Antwerpen voor de concerten van Jeugd en Muziek. We vroegen ons af of die bedoeld waren om ons, tieners, te beschermen tegen de nefaste en verderfelijke invloeden van de overwegend Engelstalige popscene.
De muziek vol zuiders temperament, de flamboyante Italianen en hun lichaamsexpressie zorgden voor een onvergetelijke eerste opera-ervaring.
Welke operaopvoering we daar in Italië bijwoonden, weet ik niet precies meer. Het staat me wél nog haarscherp voor de geest dat we er een hele leuke avond beleefden. Het was een vrolijke operavoorstelling met toch wel te smaken muziekstukken – nu zouden we dat muzikale scores noemen – gebracht met een onweerstaanbaar zuiders temperament. Blijkbaar waren wij, met onze lichtere huidskleur, voor het volgelopen amfitheater met gebruinde zuiderlingen ook een soort bezienswaardigheid. Wij waren dan weer verrast door het feit dat alles er zo informeel aan toeging. De Italianen hadden zich allemaal rijkelijk voorzien van drank – vooral wijn – en allerhande voeding en snoepwaren die zonder schaamte tijdens de voorstelling werden genuttigd. Dat er daarbij ook onderling al eens druk geconverseerd werd met de onvermijdelijk flamboyante lichaamsexpressie, zowel in gebaren als in geluid, was op zich al een onvergetelijke ervaring.
Jaren later had ik dan toch geleerd om mijn culturele horizon wat te verruimen. Ik begon ook toneelopvoeringen en iets wat omschreven wordt als klassieke muziekconcerten bij te wonen die ik naar waarde leerde schatten. Tot ik iets meer dan dertig jaar geleden in New York voor de allereerste keer een echte musicalvoorstelling meemaakte. Ik was definitief verkocht.
Het zal misschien overkomen als het spreekwoordelijke vloeken in de kerk, of voor sommige puristen bijna blasfemisch, maar sindsdien hebben musical en opera voor mij heel wat raakvlakken. Ik vind dat kwaliteitsvolle moderne musicals beschouwd kunnen worden als hedendaagse varianten van klassieke operastukken. In beide gevallen willen de makers een verhaal vertellen. Een verhaal waarvan de dramatiek uitvergroot wordt door ondersteuning van en begeleiding met muziek, een koor, decor en meer.
Dat kwam bij me op vooraleer we de voorstelling Lohengrin van Richard Wagner eind oktober gingen bekijken in de opera van Antwerpen. Wagner weet hier op een prachtige manier een pre-middeleeuwse Germaanse legende of saga op toon te zetten. Een toon die niet van dramatiek gespeend is, maar die in de uitwerking toch heel wat romantiek in zich meedraagt. Daarin verschilt de opera duidelijk van Wagners latere écht dramatische werken. Ook het pre-middeleeuwse verhaal is niet altijd even gemakkelijk te volgen, maar maakt een vergelijking met onze huidige maatschappij wel onvermijdelijk. Een land zonder leider. Bemoeienissen van leiders uit buurlanden of -staten, al dan niet met militaire druk en geweld. Te midden van dat alles: passie en liefde die op het eerste gezicht een voorbode lijken te zijn van een vredevolle samenleving. Maar onzekerheid en twijfels fnuiken het vertrouwen en de liefde van de protagonisten en leiden ons terug naar een samenleving in verval …
Het verhaal is geen gemakkelijke opgave voor de uitvoerders en in zekere zin ook niet voor het publiek. Maar de stemmen en de acteerprestaties van de belangrijkste protagonisten zijn zo mooi, net als de bijna constante ondersteuning van het orkest, het grote koor en het ensemble. De eerder hedendaags aandoende choreografie en decors zijn allemaal zo betoverend dat je alleen door de twee pauzes merkt dat deze opera bijna vier uur duurt.
Wij hebben ervan genoten, op alle vlakken. Niet alleen door het prachtige Antwerpse operagebouw als functioneel decor in deze beleving, maar ook door de overduidelijke totale inzet en overgave van iedereen die aan de prachtvoorstelling meewerkte. Ik was ook positief verbaasd dat bijna alle zitplaatsen uitverkocht waren, maar nog meer door de mix van bezoekers: alle leeftijdscategorieën waren vertegenwoordigd. Het viel me ook op hoeveel andere talen ik tijdens de pauzes hoorde: naast ons zaten enkele Duitsers die speciaal voor deze voorstelling naar Antwerpen waren gereisd.
Niet alleen lof voor Opera Vlaanderen en het internationaal gezelschap dat de voorstelling tot op topniveau tilde, maar ook voor de info die door de mensen van Opera Vlaanderen werd verstrekt, zowel per e-mail vooraf als tijdens de inleiding. Als kers op de taart mochten we dan ook nog eens logeren in het stijlvolle en knappe Lindnerhotel vlak bij het Centraal Station van Antwerpen en op wandelafstand van alle Antwerpse hoogtepunten, inclusief het operagebouw.
Voor ons was het een topweekend waarvan we met meer dan volle teugen hebben genoten en waarvoor ik via deze weg alle betrokkenen die dit mogelijk hebben gemaakt wens te bedanken!”
___
Met de Davidsfonds Cultuurkaart krijg je 25% korting op de opera Les Bienveillantes van Hèctor Parra en Opera Vlaanderen. Stuur een mailtje naar cultuurenco@davidsfonds.be met je Cultuurkaartnummer om de kortingscode op te vragen.
Vraag je je af hoe ook jij tickets, leuke extra’s en meer kunt winnen, zoals dit luxepakket van Opera Vlaanderen? Als je een Davidsfonds Cultuurkaart hebt, ontvang je vier keer per jaar het Davidsfonds Cultuurmagazine met een heuse wedstrijdenrubriek. Eén keer per maand ontvang je ook een nieuwsbrief waarin we gratis tickets en meer cultuurvoordelen weggeven. De Davidsfonds Cultuurkaart is goud waard! 
