De Geschiedenis van De Nacht
Het is bijna zover: op dinsdag 20 maart vindt de jaarlijkse Nacht van de Geschiedenis plaats. De Nacht groeide in enkele jaren tijd uit tot een van de meest succesvolle activiteiten van het Davidsfonds. Sinds de eerste editie in 2003 is het opzet ieder jaar hetzelfde: op één avond meer dan 200 activiteiten rond geschiedenis aanbieden. Van lezingen, tentoonstellingen, rondleidingen tot theater en workshops. Davidsfonds vrijwilligers steken vaak de koppen bij elkaar met de plaatselijke heemkringen en zorgen voor een boeiend en gevarieerd programma. Om jouw – en ons – geheugen even op te frissen, zetten we de affiches en thema’s van begin tot einde nog eens op een rijtje.
Tekst: Laura
De voorbije jaren werd De Nacht van de Geschiedenis steeds rond een centraal thema opgebouwd. Maar dat was niet zo toen het begon. De edities van 2003 tot en met 2006 stonden nog niet in het teken van een bepaald thema. Van 2003 tot en met 2005 was de affiche ook dezelfde. Pas in 2006 veranderde de affiche.
Het toenemende succes van De Nacht van de Geschiedenis leidde ertoe dat er steeds meer aandacht werd besteed aan het evenement. Vanaf 2007 draaide De Nacht jaarlijks rond een centraal thema, waarbij ook telkens een nieuwe affiche ontworpen werd. Het eerste thema was ‘Aan tafel!’ Daarbij werd de geschiedenis van eten en eetgewoonten met alle aspecten van het politieke, economische, sociale en culturele verleden in verband gebracht.
Om te benadrukken dat geschiedenis meer is dan alleen geschreven bronnen, was het thema van 2008 ‘Naar men zegt…’. Oude verhalen, legendes, spreekwoorden, straatnamen, verloren gewaande liederen, bedreigde dialecten, getuigenissen: we zijn ons er niet altijd van bewust, maar ons dagelijkse leven is doorspekt met mondelinge geschiedenis. Dat werd duidelijk tijdens De Nacht van 2008.
Een heel ander thema kleedde de editie van 2009 aan. Onder de slogan ‘Van onder het stof’ stond dat jaar alles in het teken van textiel en kleding. Zowel het functionele karakter van onze kleding als de esthetische waarden van vele andere textielproducten zoals gordijnen, sommige soorten behangpapier, wandtapijten … kwamen aan bod.
In 2010 was het thema iets luguberder: de dood. Het bood echter heel diverse invalshoeken. Zo kwamen onderwerpen aan bod als begrafenisrituelen, moordwapens, politieke moorden, (on)opgeloste moorden, massamoorden, maar ook de geschiedenis van gewelddadige bendes zoals de Vikingen of de Bende van Nijvel.
Net zoals de vorige edities, was ook De Nacht van de Geschiedenis 2011 weer een waar feest! Maar deze keer in de letterlijke zin van het woord. We gingen op zoek naar de oorsprong van feesten als Kerstmis, Carnaval, Pasen, Pinksteren, Valentijn, Moederdag, Vaderdag… Er vonden tientallen feestelijke historische activiteiten plaats waarop iedereen welkom was. Renaissancefeesten in belle-époquestijl, Breugelmaaltijden, reuzenfeesten: ze herleefden allemaal tijdens de 9de Nacht van de Geschiedenis.
En het feest ging ook verder in 2012. Tijdens die jubileumeditie werd er getoost op het 10-jarige bestaan van De Nacht van de Geschiedenis. ‘Santé!’, luidde de slogan. Het thema was dan ook niet volledig onverwacht ‘drank’, in alle vormen en maten. Daarbij stond onder andere de geschiedenis van lokale brouwers, jeneverstokerijen, wijnmakers, koffiebranderijen etc. centraal.
2013 was het jaar van de vakmannen en -vrouwen. Helaas zijn hun beroepen vaak met uitsterven bedreigd en tijdens De Nacht van de Geschiedenis 2013 wilden we ze wat extra aandacht geven. Die beroepen hebben namelijk een uitermate interessante geschiedenis, waarbij kennis vaak van generatie op generatie doorgegeven wordt. Tijdens die editie lieten we een aantal vaklui zoals glazenblazers, chocolatiers, instrumentenbouwers, fietsenmakers, vliegtuigbouwers, molenaars, bakkers, kathedraalbouwers, graffitikunstenaars … aan het woord.
In 2014 stond De Nacht van de Geschiedenis in het teken van de oorlog, en vooral van de Eerste Wereldoorlog. In ieder dorp of gehucht liet de Eerste Wereldoorlog sporen na. Het dagelijks leven stond niet stil, en dat vergeten stukje geschiedenis wilden we graag belichten tijdens De Nacht van de Geschiedenis in 2014. Hoe overleefden gewone mensen, hoe verdienden ze hun boterham, hoe verliep de inkwartiering van Duitse soldaten, hoe zat het met het onderwijs, was er nog hygiëne, waren er burgerslachtoffers, enz. Tijdens die editie namen er 23.5000 geïnteresseerden deel! Nog nooit eerder hadden we dat aantal bereikt, een absoluut record!
In 2015 draaide De Nacht van de Geschiedenis rond landbouw en visserij door de eeuwen heen. Daarbij stonden bezoeken aan een landbouwbedrijf, een imker of een molen, lezingen over de geschiedenis van de landbouw, tentoonstellingen van oude landbouwwerktuigen, bezoekjes aan een boerenmarkt of boerenfeestmaal, etc. op het programma.
2016 was het jaar van de ‘Smaak’, in de brede zin van het woord. Nog nooit was er in Vlaanderen zoveel aandacht voor lekker (en gezond) eten en koken. Kookboeken- en programma’s schoten als paddenstoelen uit de grond. Initiatieven zoals ‘de Vlaamse klassieker’ bij Dagelijkse Kost toonden aan dat de Vlaming geïnteresseerd is in zijn culinaire geschiedenis. Het thema was dus niet uit de lucht gegrepen. Maar ook kunst, mode en architectuur (en hun evolutie doorheen de tijd) vielen onder dat onderwerp.
Ook in 2017 werd alles op haren en snaren gezet om er een geslaagde editie van te maken. Van jazz, folk, rock en pop tot gregoriaanse gezangen en polyfonie: de 15de editie van De Nacht van de Geschiedenis dook de muziekgeschiedenis in en legde de klemtoon op uiteenlopende muziekstijlen. Vanaf 2017 kwam er ook een gloednieuwe website die alle activiteiten per provincie bundelt.
En we zijn nog lang niet aan het einde van het lied. Het muzikale thema hebben we dan wel achter ons gelaten, maar ook dit jaar staan we er weer met een gloednieuw thema, namelijk ‘religie’. Een thema met een heel lange en interessante geschiedenis!
Heb je zin gekregen om deel te nemen aan het grootste historische evenement van Vlaanderen? Maar weet je nog niet aan welke activiteit je wil deelnemen? Neem dan eens een kijkje op www.nachtvandegeschiedenis.be.
Welke thema is je het meeste bijgebleven? Als je leuke herinneringen hebt aan De Nacht van de Geschiedenis, aarzel dan niet om ze met ons te delen!
En tot slot nog dit: De Nacht van de Geschiedenis 2019 vindt plaats op dinsdag 19 maart, reserveer die datum alvast in jouw agenda! Benieuwd naar het volgende thema? Nog even geduld! Je komt het na afloop van deze editie te weten.
